Tasavvuf ya da İslam ahlak ve edebini kuşanmak






Tasavvuf ve İslam İlişkisi

Tasavvuf ve İslam İlişkisi

Tasavvuf, İslam’ın bir parçasıdır. Bu nedenle büyüklerimiz tasavvufu ayrı bir kavram olarak görmemiş, hatta “İslam tasavvufu” ifadesini gereksiz bulmuşlardır.

İslam ahlakıyla ahlaklanmayı ifade eden “havf ve reca” terimini ele aldığımızda, aslında Kur’an’ın ve Peygamber’in ahlakıyla örtüşen ve onu geliştirip yorumlayan bir yapıyla karşı karşıya kalırız. Bu nedenle, tasavvuf müessesesi ve tarikatlar üzerinden bu kavramları daha iyi anlamaya ve aktarmaya çalışırız.

Serrâc Tûsî, Ebû Tâlib el-Mekkî, Hargûşî, Sülemî, Kuşeyrî ve Hucvirî gibi önemli isimler, tasavvuf felsefesini kitaplaştıran ve geliştiren sufi düşünürler olarak havf ve reca kavramları üzerinde önemli katkılarda bulunmuşlardır.

Tasavvuf tarihinde havf ve reca kavramlarını daha iyi anlama amacıyla, Hâce Abdullah el-Ensârî el-Herevî’nin Menâzilü’s Sâirîn adlı eserindeki tespitlerini incelemeye yöneliyoruz.

Abdurrezzak Tek’in Tasavvufî Mertebeler: Hâce Abdullah el-Ensârî el-Herevî Örneği kitabından da konuyla ilgili derinlemesine bilgi alabilirsiniz. Ayrıca Et-Tilimsânî’nin Tasavvufta Haller ve Makamlar: Menâzilü’s Sâirîn Şerhi kitabı da konuya ilişkin önemli bir kaynaktır.

Havf ve Reca Kavramları

“Havf”, insanın ruhunda hoşlanmadığı durumlar veya arzuladığı şeyleri elde edememenin yarattığı endişe ve huzursuzluğu ifade eden bir terimdir. Bu psikolojik durum, genellikle Allah korkusu ve ahiretle ilgili endişelerle ilişkilendirilir.

Ebû Tâlib el-Mekkî gibi sufi düşünürler, havf kavramını detaylı bir şekilde irdeleyen ilk kişiler arasındadır. Havfın, takva, haşyet, hazer, vecel ve işfâk gibi korkuyla ilişkili tüm aşamalarını kapsadığını belirtmişlerdir.

Herevî’ye göre, havf kavramı üç aşamada incelenmelidir. İlâhi cezalardan korku, Hakk’ın huzurunda kendini kaybetme korkusu ve Hakk’ın celâlinin heybetinden korku havfın farklı boyutlarını oluşturur.

İlâhi cezalardan korkma, imanın bir göstergesi olarak kabul edilirken, Hakk’ın huzurunda kaybolma korkusu ve Hakk’ın heybetinden duyulan korku, sufi yolculuğun farklı aşamalarında önemli bir rol oynar.

Reca kavramıyla ilgili detaylara ise bir sonraki yazımızda değinilecektir.


Related Posts

Son 12 yıldır böylesi görülmedi: İflas eden edene

Dünya krizde… Kapitalizmin son yıllarda girdiği kriz her alanda kendini gösteriyor. Dünya ekonomisinde de şirket iflasları pandemi sonrası dönemde ciddi artış gösterdi. 47 ülkeyi kapsayan Dun & Bradstreet 2024 Küresel İflas Raporu, küresel iflas …

Arındırılmış enflasyon açıklandı: Yüzde 2,04!

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2025 yılı haziran ayına ilişkin mevsim etkisinden arındırılmış tüketici fiyat endeksi (TÜFE) verilerini yayımladı. Buna göre, haziranda genel TÜFE bir önceki aya göre yüzde 2,04 oranında artış gösterdi. Alt …

Dünyaca ünlü yatırım bankasından Türkiye için enflasyon ve faiz tahmini

Yatırım bankası Morgan Stanley, Türkiye için enflasyon ve faiz tahminini açıkladı. Banka, Merkez Bankası’nın temmuz ayında faiz indirimine başlayabileceğini belirtirken; politika faizinin yüzde 43.5’e çekilmesini beklediğini kaydetti.

İktidar elini korkak alıştırmadı… Emekliye 2 kuruş daha zam yapıldı (!)

AKP iktidarının ekonomi politikaları nedeniyle vatandaş derin bir ekonomik kriz yaşıyor. Asgari ücretli ve emeklilerin maaşı her geçen gün erirken yurttaşlar, çarşı pazara gitmeyi unuttu. TÜİK, yine tartışmalı enflasyon rakamlarını açıkladı ve …

Pazartesi itibarıyla yürürlüğe girecek: ATM’lerden para çekenler için yeni dönem

Yüksek enflasyon nedeniyle ATM’lere para yetiştirmekte güçlük yaşayan bankalar,  çareyi şube içi ve şube dışı ATM ayrımına gitmekte buldu. Gelecek hafta itibarıyla yürürlüğe girecek uygulama ile çok sayıda özel banka, şubelerinde bulunan ATM’lerden yapılacak para çekme işlemlerinde limitleri artıracak.

Ticaret Bakanı Bolat rakamlarla açıkladı: 267 milyar dolarla ihracatta tarihi rekor

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Haziran ayı dış ticaret rakamlarını açıkladı. Bakan Bolat, “Haziran ayı itibariyle yıllık ihracatımızı yüzde 3,2 artırarak 267 milyar dolarla Cumhuriyet tarihi rekoru kırdık” dedi.